Autor:
Christian Bremer,
mgr inż. budownictwa,
dyrektor zarządzający,
Condair GmbH
Christian Bremer,
mgr inż. budownictwa,
dyrektor zarządzający,
Condair GmbH
Higiena w nawilżaniu powietrza
W nawilżaniu powietrza ważną rolę odgrywa higiena. Obowiązujące zasady i przepisy (np. norma VDI 6022) zawierają przydatne informacje na temat projektowania, planowania, wytwarzania i działania systemów nawilżania. Z jednej strony nawilżanie powietrza w klimatyzowanych budynkach jest niezbędne; z drugiej strony — istotne są tu podstawowe zależności mikrobiologiczne. Niniejsze wytyczne objaśniają wymogi dotyczące higienicznych urządzeń nawilżających i przedstawiają ważne kryteria, które należy uwzględnić podczas planowaniaWytyczne planistyczne pozwalające zapewnić
odpowiedni poziom higieny systemów nawilżania
Klimatyzacja w epoce kamienia łupanego i dziś
Jeśli przeanalizujemy początki budownictwa, zauważymy, że urządzenia klimatyzacyjne stosowano już bardzo dawno temu. Zanim człowiek nauczył się budować chaty i domy, chronił się przed żywiołami naturalnymi w jaskiniach. Nie były to schronienia szczególnie przytulne. Jeśli jednak w wejściu do jaskini płonął ogień, jej mieszkańcy nie musieli się obawiać dzikich zwierząt. Zapewniało to także przynajmniej prowizoryczną ochronę przed zimnem. Tak powstał pierwszy system ogrzewania zależny od powietrza w pomieszczeniu, działający jak kurtyna powietrzna w wejściu. Choć nie znano wtedy ważnych przepisów, takich jak obowiązujące w Niemczech rozporządzenie o instalacjach palenisk, trzeba było zapewnić odpowiedni dopływ powietrza spalania i akceptowalne odprowadzenie spalin z części mieszkalnej.
Zawartość świeżego powietrza była jednak oczywiście na tyle duża, że nie trzeba było stosować żadnych dodatkowych urządzeń doprowadzających powietrze. Nie było też żadnych przepisów dotyczących atmosfery w miejscu pracy. Nikt jeszcze nie słyszał o „regule 26°”, a choć nie ustanowiono jeszcze żadnych przepisów antydyskryminacyjnych, nie istniał problem znęcania się nad pracownikami. Głównym powodem stresu psychicznego pracowników — którzy w większości pracowali wtedy na własną rękę — było zagrożenie ze strony wrogo nastawionych ludzi lub dzikich zwierząt. Parametry klimatyczne wpływające na samopoczucie, takie jak temperatura, wilgotność i ilość światła, zależały od pogody. O zdrowych relacjach międzyludzkich decydował wybór miejsca pracy dokonywany przez samych pracowników. Zbyt wysoka zawartość dwutlenku węgla w powietrzu lub niedopuszczalne zanieczyszczenie hałasem nie miały miejsca albo nie były uważane za problem.
Nowoczesne budynki, w których ludzie przebywają przez długi czas, mają zwykle grubsze ściany, a panujące w ich wnętrzu warunki różnią się od zwykłych warunków panujących na zewnątrz. Temperatura w pomieszczeniach podlega w ciągu całego roku tylko bardzo niewielkim wahaniom. Wymagana ilość świeżego powietrza jest dostarczana przez instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne albo inne systemy i wytwarzana w sposób uzależniony od parametrów powietrza na zewnątrz oraz wymogów zdefiniowanych dla danego pomieszczenia.
Potrzeba nawilżania
Podgrzewanie powietrza z zewnątrz w zimnej porze roku może obniżyć wilgotność względną w budynku do poziomu poniżej 30%. Osoby przebywające przez dłuży czas w tak suchym powietrzu często uskarżają się na suchość.
Wiąże się to głównie z wysuszeniem błon śluzowych dróg oddechowych, które nie są w stanie odpowiednio szybko eliminować kurzu, zanieczyszczeń i patogenów. Im dłuższy czas spędzony w takich miejscach, tym większe ryzyko chorób układu oddechowego. Do typowych konsekwencji należą kaszel, przeziębienia, zapalenia oskrzeli i zatok.
Jeszcze zanim dojdzie do wystąpienia chorób zakaźnych, zbyt suche powietrze w pomieszczeniu często prowadzi do mniej widocznych zjawisk, takich jak nieprzyjemna atmosfera, spadek wydajności, wyczerpanie, podrażnienie oczu lub drapanie w gardle. Choć nieodpowiednią temperaturę powietrza odczuwamy bardzo nieprzyjemnie, jego zbyt małą wilgotność dostrzegamy zwykle tylko ze względu na te wtórne uciążliwości.
Optymalne warunki gwarantujące komfort i ochronę zdrowia to temperatura w zakresie 21–22°C i wilgotność względna na poziomie 40–60%. Trzeba jednak pamiętać także o tym, że indywidualne odczuwanie temperatury w pomieszczeniu to kwestia osobistych preferencji i że nie można tu wyznaczać wyraźnych granic. Wilgotność powietrza odczuwana jako komfortowa jest powiązana zwłaszcza z zawartością pyłu w pomieszczeniu. Zawartość pyłu może być w pewnym stopniu uzależniona od wyboru materiałów wykończeniowych i wyposażenia, ale w miejscach, w których regularnie przebywa wiele osób, nie da się oczywiście osiągnąć pełnej czystości powietrza. Odpowiednie nawilżanie powietrza w sezonie grzewczym zapewnia więc komfortową jakość powietrza w pomieszczeniach i jest korzystne dla zdrowia.
Wymagana wilgotność powietrza a komfortowa klimatyzacja
Jeśli chodzi o wymagane wartości minimalnej wilgotności powietrza w komfortowych zakresach, założenia teoretyczne różnią się od wniosków praktycznych. Gdy uświadomić sobie, że postrzeganie komfortu jest sprawą indywidualną, szybko okazuje się jednak, że sprzeczności te są tylko pozorne. Związek między temperaturą powietrza a wilgotnością względną jest oczywisty.
Jak mówi norma DIN EN 13779:
„Wentylacja budynków niemieszkalnych, w zwykłym zakresie temperatur pokojowych, 20–26°C, prawie nie występują problemy z komfortem, jeśli wilgotność względna utrzymuje się na poziomie 30–70%”. Z jednej strony potwierdza to związek między temperaturą a wilgotnością względną; z drugiej strony wartości postrzegane jako równie komfortowe mieszczą się w podanych zakresach.
Wartość minimalna wilgotności względnej: 40%
Instytut Gebäude-Klima e.V. określił dolny limit wilgotności względnej w zakresie komfortu na 40%. Wartość tę oparto na kompleksowych badaniach naukowych i związanych z medycyną pracy. Na podstawie wszystkich danych doświadczalnych uznaje się ją za prawidłową w odniesieniu do higieny, komfortu i wydajności.
Przewodnik planistyczny: odpowiednia higiena w systemach nawilżania - Christian Bremer, mgr inż. budownictwa, dyrektor zarządzający, Condair GmbH